Waar ligt de uitdaging voor een ritueelbegeleider over 25 jaar? Het sterftecijfer in Nederland wordt door het CBS in 2036 geschat op bijna 200.000 per jaar. Jaarlijks blijft het aantal crematies licht stijgen. Het internet speelt een belangrijke rol in het werk van de ritueelbegeleider. Wat zal er veranderen? Het ligt voor de hand, dat de rouwkaart en de rouwadvertentie volledig verdwenen zijn. De bekendmaking van een overlijden gebeurt via Facebook, via Twitter of anders via Linkedln. Misschien zijn er al tegen die tijd nieuwe netwerken ontstaan, die de andere hebben vervangen.
De vrienden van Facebook, die reageren op het bericht, ontvangen een inlogcode voor de afscheidsviering. Om de kosten te besparen vindt het afscheid in kleine kring plaats. De overledene wordt omringd door camera’s en beeldschermen. De afstand en reistijd is te veel gevraagd en daarom zijn de meeste nabestaanden met de inlogcode verbonden via Skype. Er is een interactieve videoverbinding. Voor de directe familie van de overledene is er een teller, die aangeeft hoeveel mensen er ingelogd zijn. De ritueelbegeleider is de regisseur van het geheel en bedient een mengtafel, waarmee een spreker, een koor of orkest, een zanger of een band, een videopresentatie en het persoonlijk symbool van de overledene op het juiste moment in beeld komt. Tevens is de ritueelbegeleider ook de presentator om de onderdelen van de viering aan elkaar te praten. Het is niet alleen een strak technisch geleid gebeuren, maar het moet ook een inhoudelijke viering zijn. Hier toont zich de professionaliteit van de ritueelbegeleider.
Vroeger vonden de nabestaanden vooral troost in de persoonlijke woorden van de aanwezigen bij het afscheid. Ook dit gaat nu via de pc. Iedereen laat op een speciale website, een blog, persoonlijke berichten achter, geeft reacties op het afscheid dat zij gezien hebben via hun beeldscherm en misschien volgt er een kleine enquête onderaan de pagina. Hiermee scoort de ritueelbegeleider voor zijn of haar pr.
En als je nu geen inlogcode hebt gekregen, kun je dan geen afscheid nemen? Ook hier is aan gedacht. Er bestaan computerprogramma’s als Second Life, waarin je op je eigen manier, op het moment, dat jij het zelf wilt, afscheid kunt nemen. Er zijn altijd spelers op Second Life , die benaderbaar zijn voor een rol en op deze manier is er altijd een afscheid te organiseren. De ritueelbegeleider is vertrouwd met deze manier van afscheid nemen en is in staat eenieder daarin te begeleiden.
Een laatste probleem, dat zich kan voordoen, is dat je wel een inlogcode ontvangt, maar dat je echt geen tijd hebt om aan het ritueel deel te nemen. Een videoboodschap is een mogelijkheid, maar wil je toch het geheel nog eens bekijken, dan is er de website www.uitvaartgemist.nl . In 2011 was de domeinnaam al gereserveerd, maar het heeft nog enkele jaren geduurd, voordat de website in de lucht kwam.
Dit toekomstbeeld komt over als science fiction, maar toch dreigt het wel die kant uit te gaan. Hebben we nog wel tijd om afscheid te nemen, staan we nog wel stil bij de uitvaart van een dierbare of hebben we meestal de uitvaart gemist?
TOELICHTING
Dit artikel komt uit het boek ‘OVER 25 JAAR, de toekomst van de funeraire cultuur’. In 2011 bestond de Terebinth, vereniging voor funeraire cultuur, 25 jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum kwam dit boek uit, waarin niet achteruit maar vooruit werd gekeken. Deskundigen, mensen die met dood, verlies, rouw, uitvaart, begraven en cremeren te maken hadden, gaven toen hun visie op de toekomst van de funeraire cultuur: over 25 jaar. Ton Overtoom blikte vooruit en sprak over digitaal afscheid nemen met een inlogcode. Hij verwijst niet alleen naar de organisatorische en technische kennis en kunde, maar doet vooral ook een appel op de professionele inhoudelijke deskundigheid van de ritueelbegeleider.
In 2020 is dit een versnelde werkelijkheid door de pandemie Corona. Lees hier het laatste nieuws het eerst op NU.nl op donderdag 26 maart 2020 Snelle uitrol van livestreamcamera’s Uitvaartorganisatie DELA werkt hard om op 28 uitvaartlocaties in Nederland livestreammogelijkheden te bieden. “We hangen een professionele camera op, zodat genodigden thuis met een speciale code kunnen inloggen om de uitvaart bij te wonen”, zegt woordvoerder Martijn van de Koolwijk. “Deze week hopen we het project af te ronden.” Dat is nog niet na een knip in de vingers gebeurd. “De techniek moet in orde zijn. Stel dat honderd mensen inloggen, dan nog moet de kwaliteit goed blijven. “De organisatie biedt op dit moment op één plek een livestream aan. Wel werden diensten al langer vastgelegd en op een usb-stick meegegeven, zodat mensen er later nog eens naar kunnen kijken. Het livestreamen van dit soort plechtigheden is niet nieuw. “Dat gebeurde al vaak als bijvoorbeeld oudere mensen, te zwak om te reizen, vanuit het buitenland bij een uitvaart aanwezig wilden zijn”, zegt Van de Koolwijk. “Dat ging dan vaak via een telefoon of iPad.”